W sobotę, 22 lutego 2025 r. w Wyższym Seminarium Duchownym w Ełku odbył się XII Interdyscyplinarny Dzień św. Tomasza z Akwinu. Organizatorom tegorocznego sympozjum przyświecała idea ukazania związku między Eucharystią a wdzięcznością. W tym celu problematyka wdzięczności i Eucharystii została zaprezentowana z różnych perspektyw, czego podjęli się prelegenci pochodzący z kilku ośrodków uniwersyteckich.
Sesję naukową poprzedziła Msza św. sprawowana w kaplicy WSD w Ełku pod przewodnictwem bp. Jerzego Mazura, biskupa ełckiego. W homilii bp Jerzy przypomniał, czym jest Eucharystia (chlebem, który z nieba zstąpił; Ucztą Pańską; Najświętszym Sakramentem Ołtarza; sakramentem Miłości; sakramentem Ciała i Krwi Chrystusa) i w jaki sposób wiąże się z dziękczynieniem. Wyraził nadzieję, że przeżywany Kongres Eucharystyczny Diecezji Ełckiej przyczyni się do ożywienia wiary w realną obecność Jezusa Chrystusa pod postaciami chleba i wina. Zachęcał także do uczenia się i pielęgnowania postawy wdzięczności zarówno w stosunku do Boga, jak i do ludzi.
Wprowadzenie do części naukowej, którego dokonał ks. dr Marcin Sieńkowski, rektor WSD w Ełku, polegało na ukazaniu podstawowych wymiarów wdzięczności. W tym celu rektor odwołał się do spuścizny św. Tomasza z Akwinu, który m.in. w Sumie Teologicznej (II-II, q. 106) omawia społeczną cnotę wdzięczności. Mimo że wdzięczność jest cnotą odrębną, Tomasz umiejscawia ją również w obszarze innych cnót zależnie od rodzajów osób, które są źródłem dóbr ofiarowanych innym. W stosunku do Boga wdzięczność wchodzi w skład cnoty religijności. Wobec rodziców wdzięczność zawiera się w oddawaniu im czci, a w relacji do przełożonych – w cnocie posłuszeństwa. Jako odrębna cnota (niepowiązana z wcześniejszymi) wdzięczność stanowi odwzajemnienie tym darczyńcom, którzy są źródłem doraźnych i osobistych dóbr wyświadczonych darmo i bezinteresownie.
Temat wdzięczności jako klucza do zadowolenia z życia podjęła dr Monika Dacka z KUL. Jej wystąpienie polegało na ukazaniu wdzięczności z perspektywy psychologicznej. Oprócz tego, czym jest wdzięczność, jakie są jej składniki oraz jakie spełnia funkcje, słuchacze zostali zapoznani z różnymi teoriami wdzięczności. W swoim wystąpieniu dr Dacka uzasadniała także stanowisko, zgodnie z którym praktykowanie wdzięczności pozytywnie wpływa na jakość życia.
Następnie teologicznym ujęciem wdzięczności zajął się ks. dr hab. Daniel Brzeziński, prof. UMK w Toruniu. Skupił się on na dziękczynieniu w celebracji Eucharystii. Poszczególne punkty jego wystąpienia zmierzały do udzielenia odpowiedzi na pytanie, kto, komu i za co składa dziękczynienie w Eucharystii. Konkluzją całej jego prelekcji było przypomnienie, że Chrystus wraz z Kościołem (liturgia) uwielbia i dziękuje Bogu Ojcu przede wszystkim za dzieło zbawienia dokonane poprzez mękę, śmierć i zmartwychwstanie Pana Jezusa.
Po przerwie głos zabrał o. dr hab. Michał Legan OSPPE z UPJPII w Krakowie. Postawił on sobie za cel ukazanie przemieniającej mocy Eucharystii w oparciu o film pt. „Uczta Babette” (1987, reż. Gabriel Axel). Krótkie omówienie fabuły filmu pozwoliło mu na zaakcentowanie mesjańskiej roli tytułowej bohaterki. Przygotowała ona wspaniałą ucztę dla grupy osób (wspólnoty uczniów), które dopiero po jej zakończeniu były zdolne do przebaczenia i miłości. Zdaniem o. Legana, bezinteresowność i zaangażowanie Babette oraz efekt jej (kulinarnych) wysiłków przypomina misję Jezusa, który oddaje siebie (śmierć), aby ludzkość odzyskała pełnię życia.
Podsumowaniem sympozjum było wystąpienie ks. dr. hab. Tomasza Kopiczki, prof. UKSW w Warszawie, który zarazem zainicjował dyskusję na zakończenie spotkania. Ostatni prelegent starał się wykazać, że wdzięczność jest jednym z kryteriów autentycznej wspólnoty.
Oprócz prelekcji uczestniczy sympozjum mieli okazję obejrzeć film pt. „Ostatnia Wieczerza” w technologii 360 z wykorzystaniem gogli VR. Seans ten był możliwy dzięki życzliwości Centrum Oświatowo Dydaktycznego w Ełku.
Sympozjum o Eucharystii zgromadziło kilkadziesiąt osób zarówno świeckich, jak i duchownych, dla których Najświętszy Sakrament – mimo że wciąż pozostaje tajemnicą –przemawia i do serca, i do intelektu. Wydarzenie to było już XII Interdyscyplinarnym Dniem Świętego Tomasza z Akwinu, odbywającym się cyklicznie w WSD w Ełku od 2013 r. Przyszłoroczne sympozjum (najprawdopodobniej) będzie poświęcone Soborowi Watykańskiemu II.
Organizatorzy bardzo dziękują wszystkim prelegentom, a także uczestnikom sympozjum, którzy mieli okazję zagłębić się w specyfikę wdzięczności związanej z Eucharystią i w misterium Eucharystii połączone z dziękczynieniem.
Ks. Marcin Sieńkowski
