Rys historyczny: Olecko zostało założone w 1560 r. przez księcia Albrechta na pamiątkę spotkania się z królem Augustem: miasto było wtedy całkowicie protestanckie. W wieku XIX osiedliła się tu większa ilość katolików, dlatego biskup warmiński Józef A. Geritz utworzył w Olecku placówkę misyjną w 1853 r. W maju tego roku przybył do miasta pierwszy kapłan katolicki, który zaczął sprawować opiekę duszpasterską nad terenem oleckim i gołdapskim. Przy wsparciu finansowym Stowarzyszenia św. Wojciecha przystąpiono do budowy neogotyckiego kościoła, którą rozpoczęto w 1859 r. Świątynię poświęcono 1 grudnia 1861 r. Uroczystej konsekracji dokonał Bp Antoni Frenzel dnia 27 sierpnia 1862 r. Bp Geritz 8 czerwca 1867 r. erygował przy nowo wybudowanym kościele samoistną placówkę duszpasterską. Biskup warmiński Filip Krementz 31 marca 1871 r. we Fromborku wydał dekret erygujący parafię Podwyższenia Krzyża Św. i św. Wojciecha w Olecku – przez to miasto uzyskało prawa parafialne. W czasie II wojny światowej został zniszczony kościół ewangelicki położony w centrum miasta, a ocalał mały kościół katolicki, który ze względu na napływ ludności katolickiej stał się nie wystarczający.
W 1981 r. miały miejsce cudowne wydarzenia, związane z „płaczem Krzyża oleckiego”. Po przeszło 30 latach usilnych starań o budowę nowego kościoła w Olecku, jesienią 1981 r. Ksiądz Dziekan Edmund Łagód otrzymał zgodę na wzniesienie świątyni w centrum miasta. Z dniem 15 sierpnia 1987 r. siedzibę Parafii Rzymskokatolickiej w Olecku przeniesiono z kościoła Podwyższenia Krzyża Św. do nowego kościoła NMP Królowej Polski. Kościół przy ul. Zamkowej stał się kościołem rektoralnym.
Dnia 15 sierpnia 1989 r. Biskup Warmiński dokonał reerekcji parafii Podwyższenia Krzyża Św. w Olecku. Po powstaniu Diecezji Ełckiej, Biskup Ełcki Wojciech Ziemba 13 maja 1994 r. ustanowił tutejszy kościół parafialny Diecezjalnym Sanktuarium Krzyża Świętego, zaś 14 września 1994 r. erygował Drogę Krzyżową na placu przykościelnym. Dnia 16 października 2002 r. Bp Edward Samsel dokonał reorganizacji dekanatu oleckiego – w jej wyniku parafia Podwyższenia Krzyża Św. stała się jego siedzibą nowo powołanego dekanatu „Olecko, św. Jana Apostoła” .
Odpust: Podwyższenia Krzyża Świętego – 14 września
Księgi parafialne: od 1945 r., kronika parafialna od 1987 r.
Telefon: 87 520 63 25