Rys historyczny: Po zakończeniu II wojny światowej i zmianie granic Rzeczpospolitej Polski niemiecka ludność wyznania ewangelickiego opuściła miasto, w jej miejsce przybyła polska ludność katolicka. Dnia 26 sierpnia 1984 r. Biskup Warmiński dokonał podziału parafii św. Leona i Bonifacego, wydzielając z niej nową parafię pw. NMP Matki Kościoła przy odbudowanym w latach 1981-1984 protestanckim kościele farnym. Odbudowany kościół konsekrowano 11 czerwca 1984 r. W 1989 r. Biskup Warmiński podniósł kościół do rangi kościoła kolegiackiego i utworzył przy nim kapitułę kolegiacką z nazwą sambijska. Dnia 25 marca 1992 r. Ojciec Święty Jan Paweł II, bullą Totus Tuus Poloniae Populus, podniósł kolegiatę do godności konkatedry a kapitule nadał tytuł konkatedralnej.

Wyposażenie: Świątynia zbudowana z kamienia na miejscu dawnego kościoła ewangelickiego. Kościół jest dużą bu­dowlą halową, z cegły, z masywną wieżą od strony zachodniej. W prezbiterium na głównej osi, wysoki krzyż, poniżej od południowej strony mosiężne pozłacane tabernakulum z 2009 r. Po dwóch stronach krzyża widnieją witraże (po lewej – Zmartwychwstanie, po prawej – zesłanie Ducha Świętego). Po stronie północnej krzyża wisi obraz Matki Bożej Częstochowskiej, po stronie południowej obraz Św. Brunona i Jezusa Miłosiernego. Na południowej ścianie prezbiterium znajduje się witraż, przedstawiający Matkę Bożą Zielną Ołtarz soborowy – stół wykona­ny z marmuru, ambonka również wykonana w tym samym stylu co ołtarz.

Odpusty: NMP Matki Kościoła, Wniebowzięcia NMP – 15 sierpnia

Księgi parafialne: od 1984 r.