W dniach 18-19 listopada 2023 roku w Kościele pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Wigrach odbędzie się uroczysta inauguracja nowych organów piszczałkowych. Organizatorzy wydarzenia zaplanowali prelekcję o poszczególnych etapach prac nad instrumentem, dwa koncerty muzyki klasycznej oraz ceremonię poświęcenia organów.
Podczas II Wojny Światowej zarówno Klasztor Pokamedulski w Wigrach, jak i zabytkowe organy uległy zniszczeniu. Na przestrzeni lat udało się dokonać rekonstrukcji budynków klasztornych i odnowić znaczną część kompleksu. Natomiast instrument organowy nie został odbudowany – większość piszczałek prawdopodobnie została wykradziona i przetopiona na amunicję, a cały mechanizm dźwiękowy i znaczna część prospektu zostały bezpowrotnie zniszczone.
W archiwum parafialnym zachowała się natomiast fotografia ilustrująca zdewastowany prospekt czyli front organów. Na tej podstawie dr Wiktor Brzuchacz, koordynator projektu, rozpoczął poszukiwania instrumentu, który będzie prezentował podobny styl, wygląd i ilość głosów. Po kilku miesiącach, w Klasztorze Augustianów nieopodal Stuttgartu, udało się znaleźć organy spełniające powyższe kryteria.
Dzięki zaangażowaniu ks. Proboczcza, dr Jacka Nogowskiego oraz wsparciu licznych finansodawców – Fundacji Orlen, Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego, prywatnym darczyńcom – do Klasztoru Pokamedulskiego w Wigrach zakupiono i sprowadzono 30-głosowe organy piszczałkowe o brzmieniu barokowym i trakturze mechanicznej autorstwa Richarda Renscha. Prace instalacyjne i konserwatorskie przeprowadziła firma organmistrzowska Krzysztofa Grygowicza.
18 listopada 2023 roku, po raz pierwszy od niemal 80 lat ponownie zabrzmią w Klasztorze Pokamedulskim w Wigrach organy piszczałkowe. Wydarzenie rozpocznie się od prelekcji, która przybliży poszczególne etapy prac nad instrumentem. Wykład poprowadzi znamienity organmistrz, Krzysztof Grygowicz. Następnie zabrzmi uroczysty koncert inauguracyjny w wykonaniu Róży Lorenc (skrzypce) i Wiktora Brzuchacza (organy). Artyści są jednym z najbardziej aktywnych i rozpoznawalnych duetów kameralno-organowych, koncertujących na czołowych festiwalach w Polsce i za granicą. Wykonają repertuar złożony z utworów epoki baroku i romantyzmu, w tym autorskie aranżacje na skrzypce i organy.
19 listopada 2023 roku odbędzie się Msza św. z udziałem JE Bpa Jerzego Mazura, Biskupa Diecezji Ełckiej wraz z ceremonią poświęcenia organów. Uroczystość będzie połączona z koncertem organowym w wykonaniu prof. dr hab. Marka Stefańskiego – wirtuoza i pedagoga.
Nowe organy koncertowe będą wykorzystywane podczas kolejnych edycji Festiwalu „Kamedulskie Wigry”, organizowanego od 2019 roku przez Stowarzyszenie JAX we współpracy z Fundacją Wigry Pro. Instrument uświetni także inne wydarzenia i uroczystości odbywające się na terenie Klasztoru Pokamedulskiego w Wigrach.
Projekt pod nazwą „Inauguracja organów piszczałkowych w Kościele pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Wigrach” jest finansowany ze środków Województwa Podlaskiego. Organizatorem jest Stowarzyszenie JAX, a partnerami zadania są: Fundacja Wigry Pro, Fundacja Orlen, Parafia pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Wigrach.
Wstęp na wszystkie wydarzenia jest bezpłatny.
za: https://festiwal.wigry.pro/
30 głosowe organy sprowadzone do Parafii pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Wigrach
30 głosowe organy o trakturze mechanicznej zostały wybudowane w roku 1964 przez niemiecką firmę Richarda Renscha według planów Helmuta Bornefelda, do kościoła ewangelickiego w miejscowości Schwȁbisch Gmȕnd. W roku 1986 organy przeszły przebudowane. Prace wykonała firma budowniczego organów. W roku 2021 instrument został sprowadzony do Parafii w Wigrach.
Organy posiadają 30 głosów rozłożonych na dwóch manuałach i sekcji nożnej. W organach jest 6 głosów językowych i 24 głosy labialne (metalowe i drewniane). Wszystkich piszczałek jest 2082 szt. z czego najmniejsza ma wysokość 0,5 cm, a największa ok 5 m. Instrument został wyposażony w układ pamięci registrowej umożliwiający zapamiętanie ponad 200 ustawień. Zamontowano także mechanizm Cimbelstern z ruchomą gwiazdą, w przyszłości planowane jest zamontowanie mechanizmu dzwonków (Glockenspil) obsługiwanych przez trzecią klawiaturą manuałową.
Prace wykonała Firma: Montaż i Konserwacja Organów Kościelnych – Krzysztof Grygowicz z Janówka k/Tarczyna
Cały projekt sprowadzenia i montażu organów został zrealizowany w ramach zadania „Rewitalizacja centrum kulturalnego Pokamedulskiego Klasztoru w Wigrach”
1. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
2. Dofinansowano ze środków Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego w ramach Funduszu Patriotycznego – edycja 2022 Wolność po polsku.
3. Fundacja ORLEN przekazała dwukrotnie darowiznę łącznie na kwotę 750 tyś zł na projekt: „Rewitalizacja centrum Kulturalnego Pokamedulskiego Klasztoru w Wigrach”.
4. Darczyńcy indywidualni oraz Parafianie wigierscy.
Podziękowanie Panu Krzysztofowi Grygowiczowi i Panu Wiktorowi Brzuchaczowi za pomysł i realizację projektu. Pan Krzysztof wraz ze współpracownikami wykonał wszystkie prace, Pan Wiktor pomagał pisać projekty oraz od 5 lat zajmuje się organizowaniem Festiwalu Muzyki Kameralnej i Organowej „Kamedulskie Wigry”.
Dziękujemy szczególnie Fundacji Orlen Pani Prezes Zarządu Katarzynie Różyckiej oraz Panu Andrzejowi Szumańskiemu członkowi Rady Nadzorczej Firmy Orlen za pomoc w realizacji projektu, Prezesowi Zarządu i Dyrektorowi Generalnemu Danielowi Obajtkowi.
Dziękujemy osobom prywatnym (chciały zostać anonimowe) za wsparcie finansowe, które miały duży wkład na realizację.
Ołtarze i feretrony w kościele odrestaurowane w latach 2021-2023:
Ołtarz boczny zw. „królewskim” z poł. XVIII w.
Ołtarza boczny św. Piotra z II połowy XVIII w.
Ołtarz boczny pw. Bożego Narodzenia z II poł. XVIII w.
Ołtarz boczny św. Michała Archanioła z poł. XVIII w.
Feretron z początku XX w. z rzeźbami Matki Bożej i św. Franciszka
Feretron z II poł. XIX w. z płaskorzeźbami św. Barbary i św. Rocha
Prace wykonała Firma MEDAXO – Krzysztof Stawecki z Białegostoku
Dotacja:
– Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego z programu „Ochrona zabytków”
– Podlaski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Białymstoku
– Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego
– Nadleśnictwo Augustów, Głęboki Bród, Pomorze, Suwałki, Żyliny w Płaskiej
– Darczyńcy indywidualni oraz Parafianie wigierscy
Odnowiono również obraz Matki Bożej Niepokalanej w głównym ołtarzu (autorstwa Wiktora Winikajtisa z 1967r.).
Wykonawca: Pracownia konserwacji zabytków – Sławomir Łagoda z Torunia
